Bewust scheiden: hoe je van strijd naar samenwerking gaat, voor je kinderen én jezelf

Hé hé… gevoelig onderwerp.
Scheiden is zelden gemakkelijk. Zeker niet als er kinderen bij betrokken zijn. Maar toch wil ik het erover hebben. Omdat ik nog te vaak zie hoe mensen blijven hangen in eindeloze strijd, beschuldigingen of pijnlijke stiltes. Deed ik ook vroeger. En vaak vraag ik me af: waar vechten we eigenlijk voor? Want uiteindelijk wil je allebei maar één ding: het beste voor je kinderen.

Dat begint bij iets wat eenvoudig lijkt, maar ontzettend moeilijk kan zijn: bewust scheiden.

Wat is bewust scheiden?

Bewust scheiden betekent dat je niet handelt vanuit woede, angst of verdriet, maar vanuit intentie, respect en verantwoordelijkheid. Je kiest er voor om de relatie als partners te beëindigen, maar je blijft samenwerken als ouders. En dat vereist moed, inzicht en een flinke dosis zelfreflectie.

Waarom is dit zo belangrijk?

Onderzoek toont aan dat niet de scheiding zelf, maar de manier waarop ouders met elkaar omgaan ná de breuk bepalend is voor het welzijn van kinderen (Amato, 2000). Kinderen die opgroeien in een conflictscheiding lopen meer risico op psychische problemen, depressie, agressie of bindingsangst.

Anders gezegd: als jij bewust kiest voor een gezonde omgang, geef je je kind een veilige basis, zelfs als het gezin niet meer 'traditioneel' is.

De eerste stap: zie je ex voor wie hij/zij echt is

Dit is misschien de moeilijkste, maar ook de meest bevrijdende stap. Laat het beeld los van wie je ex had moeten zijn. Zie wie hij of zij werkelijk is, met alle goede en minder goede kanten. Je kan echt niet verwachten dat er ineens bepaalde eigenschappen zijn, die er voorheen ook niet waren. 

Verwerk je eigen emoties, dat is jouw verantwoordelijkheid

Scheiden doet pijn. Punt. Maar het is belangrijk dat je je emoties niet projecteert op je ex (of je kinderen.) Richt je energie op je eigen verwerking. Praat met een therapeut, schrijf, sport, huil, doe ademhalingsoefeningen,...  kortom zoek iets wat werkt voor jou.

De ander veranderen is zinloos, maar jij hebt wél controle over jouw reacties. Psychologen noemen dit respons-abiliteit: het vermogen om bewust te kiezen hoe je reageert. En dat is waar jouw kracht ligt. Denk ook aan de bekende 'circle of influence' van Stephen Covey: 

In de cirkel van controle zit alles waar je zelf controle over hebt en dus kan veranderen als je dat wil.  In de cirkel van invloed zit alles wat je belangrijk vind of invloed heeft op jouw leven, maar waar je zelf geen controle over hebt en dus niet kan veranderen. De bedoeling is dat je vooral kijkt naar de cirkel met de dingen waar je wel een invloed op hebt. Enkel datgene dat je kan veranderen en beïnvloeden. Want je kan de situatie misschien niet veranderen, maar  je kan wel veranderen hoe je met de situatie omgaat.

Ieder heeft zijn rol: erken elkaars bijdrage

Het is gemakkelijk om te denken dat jij alles beter weet of doet. Maar zelfs als je het niet met alles eens bent, heeft je ex óók een rol in het leven van je kind. En dat mag anders zijn dan die van jou. Iedereen draagt op zijn of haar manier bij aan het welzijn van jullie kinderen.

Kinderen floreren het meest als beide ouders betrokken zijn, ook al zijn die ouders heel verschillend.

Bewust communiceren: samen naar oplossingen zoeken

Communicatie is key. Maar het is vaak ook het eerste wat spaak loopt. Een gouden tip: praat niet vanuit beschuldiging (“jij doet altijd...”), maar vanuit je eigen beleving (“ik voel me...”). Of nog beter: denk oplossingsgericht.

Voorbeeld:
“We merken dat onze zoon moeite heeft met de wissel tussen huizen. Hoe kunnen we hem samen beter ondersteunen?”

Zo shift je van strijd naar samenwerking. 

Wat als je ex dingen doet waar je niet achter staat?

Ai, een lastige. Soms maakt je ex keuzes waar jij het totaal niet mee eens bent. In plaats van te blijven duwen of trekken (wat vaak averechts werkt), kan je het volgende doen:

- Praat met je kinderen als ze daar oud genoeg voor zijn.

- Help hen een eigen manier te vinden om met de situatie om te gaan.

- Leer hen dat hun geluk niet afhankelijk is van wat een ander doet.

- Geef het goede voorbeeld: rustig, respectvol, duidelijk.

Tieners kunnen heftig reageren. Dat is normaal. Help hen navigeren, maar besef: jij kan jouw ex niet veranderen. Neem deze situatie om belangrijke gesprekken te voeren met je kinderen. Bespreek met hen hoe en waarom mensen bepaalde keuzes maken, hoe daarmee om te gaan en wat je er zelf aan kan doen. Uiteraard, als het welzijn van je kind in gevaar is, dan moet je andere stappen ondernemen. Maar als het gewoon andere levenskeuzes zijn dan die van jou, dan kan je deze dus gebruiken om levenslessen aan je kinderen mee te geven. Niet iedereen doet wat jij zou doen en daarmee kunnen omgaan is een grote troef. 

Zorg voor jezelf

Deze mag je niet vergeten. Als jij wegvalt omdat je te lang over je grenzen gaat, blijft er weinig over om voor je kinderen te zorgen. Zelfzorg is geen luxe, het is noodzaak.

Dus doe wat nodig is om jezelf staande te houden. Want een ouder die stevig in zijn schoenen staat, is het mooiste cadeau voor een kind in een turbulente tijd.

Sta je momenteel niet stevig in je schoenen? Kijk dan naar jezelf met een beetje compassie en vergeef jezelf. Je doet je best, het beste wat kan op deze moment. Want zelfzorg is zeker niet alleen een warm bad of massage, het gaat ook over reflecteren en naar binnen kijken. Vaak raken we uitgeput omdat we te vaak over onze grenzen gaan of laten gaan. 

Heb compassie – ook voor je ex

Iedereen draagt zijn rugzak. Niemand komt ongeschonden uit het leven. Misschien heeft je ex trauma’s, pijn of blinde vlekken. Probeer te kijken met compassie, niet om het gedrag goed te keuren, maar om jezelf te bevrijden van bitterheid.

Je hoeft niet van elkaar te houden, maar je kunt wél kiezen voor respect.

Tot slot: hou je doel voor ogen

Scheiden is een einde, maar ook een begin. Wat wil je je kinderen meegeven? Welke waarden wil je voorleven? Als je jezelf uit het drama haalt en blijft focussen op dat ene doel, het welzijn van je kinderen, dan ben je al aan het winnen.

Samengevat: 9 principes van bewust scheiden

- Zie je ex voor wie hij/zij echt is – niet wie je wou dat het was.

- Focus op je eigen emoties, niet op beschuldigingen.

- Erken ieders rol in het leven van je kind.

- Kies bewust hoe je reageert – dat is jouw kracht.

- Communiceer oplossingsgericht en respectvol.

- Laat het gedrag van je ex geen excuus zijn om zelf te verzanden in drama.

- Leer je kinderen onafhankelijkheid en emotionele veerkracht.

- Heb compassie – voor jezelf én de ander.

- Zorg goed voor jezelf. Altijd.

💛 Bewust scheiden is niet perfect zijn. Het is bewust kiezen voor liefde, helderheid en rust, zelfs in moeilijke tijden en vooral voor je eigen gemoedsrust. En dat is misschien wel het meest liefdevolle wat je je kinderen kunt geven.

Luister hier naar de podcast waarin ik mijn verhaal deel.

Heb je meer verdieping nodig? Dan heb ik speciaal voor jou het meditatiepakket 'Scheiden zonder lijden'. 5 meditaties en een e-book met meer tips en oefeningen. Je kan hier meer lezen!